Przedsiębiorco! Czy zgromadziłeś już środki na przyszłe sprawy sądowe?
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego koszty sądowe należy traktować jak wydatki bieżące w budżecie domowym ma równi z innymi podstawowymi wydatkami.
Co więcej, według NSA podmiot prowadzący działalność gospodarczą powinien przewidzieć ponoszenie kosztów sądowych spraw sądowych związanych z prowadzoną działalnością i mieć wygospodarowane na ten cel środki finansowe.
Czy to oznacza nałożenie nowego obowiązku na przedsiębiorców w postaci odkładania oszczędności na poczet ewentualnych spraw sądowych?
Wnosząc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego strona może ubiegać się o przyznanie tzw. prawa pomocy obejmującego m.in. zwolnienie od kosztów sądowych, w tym wpisu od skargi. Jest to o tyle istotne, że w niektórych sprawach sam wpis od skargi, czyli opłata, którą należy uiścić, aby sprawa mogła nabrać biegu wynosi 100 tys. złotych.
Wypełnienie formularza PPF o przyznanie prawa pomocy jest stosunkowo proste, a przepisy regulujące prawo pomocy określają przesłanki, jakie należy spełnić, aby uzyskać całkowite lub częściowe zwolnienie od kosztów.
Zasadniczo instytucja prawa pomocy przewidziana jest dla osób fizycznych i prawnych znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Jak pokazuje orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – od przedsiębiorcy można wymagać więcej. W tym przypadku, zdaniem NSA miarodajnym kryterium nie są uzyskiwane przez przedsiębiorcę dochody, ale przychód.
Do instrumentów pozwalających na równoważenie kosztów i przychodów NSA zalicza nie tylko amortyzację środków trwałych i zwolnienia podatkowe, ale również dokonywanie zakupów w odpowiednim czasie. Wszystko po to, aby gromadzić oszczędności na poczet przyszłych spraw sądowych, które przedsiębiorca powinien przewidzieć.
Jednocześnie podnoszenie argumentów dotyczących zaciągniętych kredytów i pożyczek nie jest wystarczające dla NSA, który stoi na stanowisku, że prywatne zobowiązania finansowe nie mają pierwszeństwa przed zobowiązaniami publicznoprawnymi.
Czy należności związane z postępowaniami sądowymi zostaną na zawsze wpisane w ryzyko prowadzenia działalności gospodarczej? Kto nie zamraża środków finansowych na poczet przyszłych spraw sądowych niech pierwszy rzuci kamień…
Pamiętajmy jednak, że zbyt wysokie koszty postępowania nie mogą zamykać drogi do sądu, zaś przyznanie prawa pomocy osobom, które spełniają ustawowe przesłanki nie należy do uznania sądu. W konsekwencji warto zadbać o należyte umotywowanie wniosku.
Źródła:
- Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz.U. z 2023 r. poz. 259);
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U.2021.0.535);
- Postanowienie NSA z dnia 27 listopada 2014r., sygn. akt II FZ 1843/14;
- Postanowienie NSA z dnia 18 stycznia 2008r., sygn. akt I OZ 809/07;
- postanowienie NSA z dnia 8 lipca 2014r., sygn. akt II OZ 671/14.