Poglądy sądów na obowiązek zakrywania ust i nosa
W związku z sytuacją epidemiologiczną Rada Ministrów wydaje liczne rozporządzenia dotyczące nakładania zakazów, nakazów i ograniczeń. Zauważalną oznakę owej sytuacji stanowi obowiązek zakrywania ust i nosa w miejscach ogólnodostępnych pod rygorem nałożenia mandatu. Osoby odmawiające jego przyjęcia kwestionowały nakaz noszenia maseczek jako wprowadzony sprzecznie z podstawowymi zasadami tworzenia prawa, bowiem zgodnie z art. 31 konstytucji ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie. Ponadto orzecznictwo sądowe wskazuje, iż regulacje zawarte w rozporządzeniu w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii nie mają odzwierciedlenia w przepisach ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Jest to wynikiem tego, iż regulacja ustawowa nakazuje zakrywanie ust i nosa osobom chorym lub podejrzanym o zarażenie.
Wystawiający mandat niejednokrotnie powołują się na art. 54 Kodeksu wykroczeń kto wykracza przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych, podlega karze grzywny do 500 złotych albo karze nagany. Należy jednak zastanowić się, czy brak maseczki wypełnia znamiona czynu powyższej regulacji. Co prawda rozporządzenie zostało wydane w drodze delegacji ustawowej, jednakże ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi wyraźnie wskazuje, iż nakaz zakrywania osób dotyczy osób chorych lub podejrzanych o zachorowanie. Zgodnie z zasadą prawną lex superior derogat legi inferiori w przypadku sprzeczności normy zawartej w rozporządzeniu z normą ustawową należy zastosować regulację zawartą w akcie o wyższej mocy prawnej.
W związku z powyższym można dopatrzeć się podstaw do odmowy przyjęcia mandatu za niedopełnienie obowiązku zakrycia ust i nosa. Wówczas sprawa jest kierowana do właściwego sądu. W tym miejscu należy odwołać się do wyroku Sądu Rejonowego w Kościanie. W postanowieniu z dnia 8 czerwca 2020 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: II W 71/20 odmówiono wszczęcia postępowania o ukaranie w związku z naruszeniem nakazu noszenia maseczki, powołując się na zasadę proporcjonalności ograniczania praw i swobód obywatelskich zawarta w art. 31 konstytucji. Powyższa zasada podkreśla, że wolność człowieka podlega ochronie prawnej oraz nie można zmuszać człowieka do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
W razie zagrożenia nałożenia mandatu za niedopełnienie obowiązku zakrywania ust i nos, w świetle powyższego można rozważyć pozostawienie tej kwestii ostatecznie do rozstrzygnięcia sądom powszechnym.
Wróć