Rozdzielność majątkowa
Małżonkowie mogą za pomocą umowy majątkowej małżeńskiej ustanowić rozdzielność majątkową. Umowa taka powinna być zawarta w formie aktu notarialnego i może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Podkreślenia wymaga, że więzi duchowa, fizyczna i gospodarcza łączące małżonków nie wiążą się z koniecznością pozostawania w ustroju małżeńskim wspólności ustawowej.
W przypadku rozdzielności majątkowej (prostej) każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem umowy, jak i majątek nabyty później oraz samodzielnie zarządza tym majątkiem. Rozdzielność majątkowa powstaje także w wyniku orzeczenia separacji, jak również na skutek ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków.
Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd. Przez „ważne powody” należy rozumieć „takie okoliczności, które sprawiają, że w konkretnej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny, a nawet prowadzi do sytuacji sprzecznej z zasadami prawa rodzinnego[1]”. Będą to zatem okoliczności natury majątkowej jak np. trwonienie przez jednego z małżonków zarobków stanowiących ich wspólny dorobek, czy powodowanie uszczerbku w majątku wspólnym, ale również takie okoliczności, które stwarzają sytuację, w której wykonywanie zarządu przez każdego z małżonków ich wspólnym majątkiem jest niemożliwe lub znacznie utrudnione.[2]
Ważnymi powodami uzasadniającymi ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej będą także zaniedbywanie obowiązków względem rodziny, uleganie nałogom i nieprzyczynianie się do powstania majątku wspólnego. Warto jednak podkreślić, że ważnych powodów w rozumieniu ustawy nie będą stanowiły okoliczności niezawinione przez małżonka, bądź też niezależne od jego woli jak np. długotrwała choroba[3]. Przy czym należy podkreślić, że wymienione wyżej sytuacje dotyczą jedynie ustanowienia rozdzielności przez sąd na żądanie jednego z małżonków. Umowne ustanowienie rozdzielności nie jest obwarowane „ważnymi powodami”, a małżonkowie mogą zgodnie wprowadzić rozdzielność majątkową w każdym czasie.
Z żądaniem ustanowienia rozdzielności może wystąpić również wierzyciel jednego z małżonków. Sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Jak podkreśla się w orzecznictwie „regułą jest, że wspólność ustaje z datą orzekania, natomiast nadanie orzeczeniu skutku wstecznego powinno mieć miejsce wyjątkowo, po rozważeniu zarówno interesów rodziny i obojga małżonków, jak i interesów wierzycieli każdego z nich. Zniesienie wspólności majątkowej małżeńskiej z datą wsteczną może przy tym nastąpić tylko wtedy, jeżeli ważne powody, o jakich mowa w art. 52 k.r.o., istniały już w tej wcześniejszej dacie”[4].
[1] Wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 5 listopada 2018 roku, sygn. akt III RC 226/17.
[2] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 1972 roku, sygn. akt III CRN 250/72.
[3] Wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 5 listopada 2018 roku, sygn. akt III RC 226/17.
[4] Wyrok Sądu Rejonowego w Człuchowie z dnia 5 listopada 2018 roku, sygn. akt III RC 226/17.
Wróć