Wspólność umowna
Małżonkowie oraz przyszli małżonkowie mogą umownie ustanowić ustrój małżeński majątkowy, który będzie odpowiadał ich preferencjom. Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Jeżeli małżonkowie nie zawrą stosownej umowy majątkowej, to z chwilą zawarcia małżeństwa z mocy ustawy powstaje wspólność ustawowa.
W ramach małżeńskiej wspólności majątkowej powstają trzy odrębne masy majątkowe tj. majątek wspólny małżonków i dwa odrębne majątki osobiste każdego z małżonków. Do majątku wspólnego małżonków należą w szczególności pobrane dochody za pracę i dochody z innej działalności każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków oraz co do zasady Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków.
W konsekwencji każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka.
Co do zasady każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Małżonkowie są zobowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny.
W skład majątku osobistego każdego z małżonków wchodzą m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej, przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków oraz co do zasady przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie.
Za pomocą umowy zawartej w formie aktu notarialnego małżonkowie mogą rozszerzyć lub ograniczyć wspólność ustawową albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
Nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na:
1) przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny;
2) prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
3) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
4) wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę;
5) niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.
Ponadto małżonkowie mogą wyłączyć w umowie majątkowej małżeńskiej określone przedmioty majątkowe z majątku wspólnego małżonków, które będą wówczas należały do ich majątków odrębnych.
W razie ustania wspólności, udziały małżonków w ich majątku są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.
Wróć